Jeż zachodni to owadożerny ssak osiągający do 31 cm długości i ważący do 1300 g, który swoimi rozmiarami zalicza się do największych owadożerców w Europie. Jest nieco większy od jeża wschodniego. Sierść pokrywająca nogi, brzuch, gardło, szyję i część głowy jest rzadka i szorstka, po bokach brązowa, na brzuchu jasna z podłużną brązową plamą. Plama jest mniej widoczna u młodych lub starych osobników. Typowo zabarwiona jest sierść głowy, czyli maska twarzowa: na jasnej głowie ma ciemnobrązowy pas uformowany w kształcie litery V – ciągnie się od nosa do oczu i tworzy tzw. okulary jeża zachodniego. Grzbiet i boki pokrywają 7000–8000 kolców, które mają 2–3 cm długości, są równomiernie ciemno-biało prążkowane i regularnie ułożone, "uczesane" w jednym kierunku – do tyłu. Spośród zmysłów ma najlepiej rozwinięty węch, czuje też pokarm żyjący w ziemi. Oprócz komórek węchowych w nosie, ma funkcjonalny dodatkowy narząd węchowy na podniebieniu w jamie ustnej, tzw. narząd Jacobsona. Na końcu nosa ma wibrysy dotykowe. Oprócz węchu w orientacji najbardziej pomaga mu słuch. Widz słabo zarówno w dzień, jak i w nocy.